پرسش: ما در دين اسلام داريم که نبايد گناهان خود را در مقابل ديگران اقرار کنيم و فقط به طور خصوصي با خداوند متعال مي گوييم و اوست آگاه و بخشنده اما چرا از آن سوي هم مي گوييم حضرت حجت(عج) اعمالمان را مي بينند و پرونده ما مي رود نزد ايشان و به حضرت مي گوييم، آقا ببخش ما رو، دعا کن! پس اينجا مابين بنده و معبود نشده، نمي دانم؛ لطفا مرا روشن کنيد.
پاسخ:
1ـ اینکه اهل بیت(ع) فرموده اند که اعمال شما به ما عرضه می شود ؛ منظور این نیست که امام صرفاً اعمال را می بیند ، بلکه فراتر از دیدن ، صعود یا عدم صعود اعمال نیز وابسته به نظر امام معصوم است. همانگونه که انسان کامل در نزول فیض الهی واسطه ی فیض است و هیچ فیضی به هیچ کسی نمی رسد مگر از راه وجود خلیفةالله ، صعود اعمال خیر نیز به واسطه ی وجود انسان کامل است. اعمال انسان حقایقی وجودی هستند که باید از کانال وجود خلیفةالله به عالم ملکوت و جبروت و بالاتر آن راه یابند. اگر این اعمال خیر بودند می توانند از راه وجود انسان کامل ، که سراسر خیر است ، به نامه ی اعمال خیرات که در مرتبه ی علّیین قرار دارد صعود کنند. «كَلاَّ إِنَّ كِتابَ الْأَبْرارِ لَفي عِلِّيِّينَ»(المطففين:18) امّا اگر این اعمال شرّ بودند وجود خلیفةالله ، که هیچ مناسبتی با شرّ ندارد ، آنها را پس می زند و امضاء نمی کند؛ لذا این اعمال به سجّین برده می شوند که در اسفل السافل قرار داشته ، جایگاه اعمال بدکاران است. «كَلاَّ إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ لَفي سِجِّينٍ»(المطففين:7). البتّه امام معصوم در مورد مومنینی که گاه کار شرّی نیز انجام می دهند رحیمانه عمل نموده به آنها مهلت توبه می دهد و برای توبه نمودن آنها دعا می کند. رسول خدا (ص) در ميان گروهى از اصحابش فرمود: « بودن من در ميان شما براى شما خير است و جدا شدنم از شما نيز برايتان خير است. اما در بودنم، خداوند مىگويد: «خداوند عذابشان نمىكند در حالى كه تو در ميانشان باشى و خداوند عذابكننده نيست ايشان را در حالى كه استغفار كنند» (انفال/ 33) كه با شمشير عذابشان كند، اما جدائى من از اين جهت براى شما خير است كه اعمال شما در هر دوشنبه و پنجشنبه بر من عرضه شود، آنچه كار خوب باشد خدا را سپاس مىكنم و آنچه عمل بد باشد براى شما از خدا استغفار مىكنم.»(وسائل الشيعة، ج16، ص: 111)
« عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ هُمُ الْأَئِمَّةُ . ـــــ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْب می گوید از امام صادق(ع) تفسیر قول خدای عزّ وجلّ را پرسیدم که می فرماید: «عمل كنيد! خداوند و فرستاده ی او و مؤمنان، اعمال شما را مىبينند.» امام فرمودند: ایشان(مومنان) همان ائمه هستند.»(کافی ،ج1 ،ص219)
2ـ پس طبق آنچه گذشت ، اوّلاً امام معصوم اعمال همگان را می بیند. ثانیاً وجود امام در مسیر صعود اعمال ضروری است و بدون حضور انسان کامل ، هیچ عملی امکان صعود ندارد. ثالثاً دیده شدن اعمال مومنان توسّط امام ، برای او خیر و برکت است ؛ چرا که اگر عملش خیر باشد موجب خشنودی امام می شود و خشنودی امام توفیق اعمال خیر دیگر را به ارمغان می آورد ؛ و اگر عمل شخص شرّ باشد ، امام (ع) برای شخص طلب غفران می کند و توبه را بر قلب او القاء می نماید.
امّا این هم که گفته می شود جز خداوند ستّارالعیوب کسی اعمال پنهانی بندگان را مشاهده نمی کند ، به جای خود درست می باشد. چرا که امام معصوم با حیث بشری خود نیست که اعمال بندگان را مشاهده می کند ؛ بلکه با حیث الهی و با عنوان ولایتش شاهد اعمال بندگان می باشد. و حیث الهی و ولایی امام معصوم ، چیزی جز اسماء الله نیست. لذا امام با چشم خدا می نگرد ، با گوش خدا می شنود ، با علم خدا می داند و خود مظهر اسم ستّارالعیوب می باشد. لذا فرمودند: « نَحْنُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى الَّتِي لَا يَقْبَلُ اللَّهُ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِمَعْرِفَتِنَا وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ الْكَلِمَاتُ الَّتِي تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتابَ عَلَيْه ــــ ماییم اسماء حسنای خدا ، که خدا عملی را از بنده ای نمی پذیرد مگر به سبب معرفت ما ؛ و به خدا سوگند ماییم آن کلماتی که آدم (ع) آن را از پروردگارش دریافت نمود ، پس به سوی پروردگارش بازگشت.» (بحارالأنوار،ج 25 ،ص4 ) ؛ همچنین فرمودند: « نَحْنُ حُجَّةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ لِسَانُ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ وَ نَحْنُ عَيْنُ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ وَ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ ـــــ ماییم حجّت خدا و ماییم در خدا و ماییم زبان خدا و ماییم وجه الله و ماییم چشم خدا در میان خلقش و ماییم والیان امر خدا در میان بندگانش» (الكافی ،ج1 ، ص143 ) . امیرالمومنین (ع) نیز فرمودند: « أَنَا عَيْنُ اللَّهِ وَ أَنَا يَدُ اللَّهِ وَ أَنَا جَنْبُ اللَّهِ وَ أَنَا بَابُ اللَّهِ ــــ منم چشم خدا و منم دست خدا و منم همسایه ی خدا و منم باب الله»(الكافی ،ج1 ، ص143 )
پس دیدن امام عین دیدن خدا ، و دیدن خدا عین دیدن امام است. کما اینکه پذیرش امام عین پذیرش خدا و پذیرش خدا عین پذیرش امام است. اینان مظاهر تامّ اسماء الهی هستند و ستّاریّت خدا نیز در وجود این بزرگواران ظهور و بروز دارد. در آخرت نیز معیار ثواب و عقاب و میزان اعمال وجود امام معصوم می باشد ؛ لذا وجود مبارک امیر مومنان را قسیم النّار و الجنّة گفته اند. امیر مومنان (ع) خطاب به سلمان و ابوذر فرمودند: « ... يَا سَلْمَانُ وَ يَا جُنْدَبُ قَالَا لَبَّيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ قَالَ ع أَنَا أُحْيِي وَ أُمِيتُ بِإِذْنِ رَبِّي وَ أَنَا أُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ بِإِذْنِ رَبِّي وَ أَنَا عَالِمٌ بِضَمَائِرِ قُلُوبِكُمْ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ أَوْلَادِي ع يَعْلَمُونَ وَ يَفْعَلُونَ هَذَا إِذَا أَحَبُّوا وَ أَرَادُوا لِأَنَّا كُلَّنَا وَاحِدٌ أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ كُلُّنَا مُحَمَّدٌ فَلَا تَفَرَّقُوا بَيْنَنَا وَ نَحْنُ إِذَا شِئْنَا شَاءَ اللَّهُ وَ إِذَا كَرِهْنَا كَرِهَ اللَّهُ ـــــــ اي سلمان و يا اباذر! من زنده مىکنم و مىميرانم به اجازه ی پروردگارم . من به شما خبر مي دهم که چه مي خوريد و چه ذخيره در خانههاى خود کردهايد به اذن پروردگارم. من از دلهاى شما مطلعم و ائمه از اولادم نيز همين کارها را مي کنند و اين اطلاعات را دارند هر وقت بخواهند و اراده کنند. چون ما همه يکى هستيم اوّل ما محمّد ، آخر ما محمّد و وسط ما محمّد است و همه ي ما محمّديم ؛ بين ما جدايى نيندازيد! ما وقتى بخواهيم ، خدا مي خواهد و وقتى نخواهيم خدا نمي خواهد. پس واى بر کسى که منکر فضل و امتيازات و الطافى که خدا به ما عنايت کرده باشد » (بحارالأنوار ، ج26 ، ص6)
نظرات شما عزیزان: