پرسش:مگر کانت منکر برهان پذيري وجود خدا نبود؟ چطور برهان انسلم رو مطرح کرد؟ آيا اين برهان امروزه داراي اعتبار است؟ درباره اين برهان توضيح دهيد.
پاسخ:
1ـ کانت منکر واقع نمایی عقل نظری است. لذا تمام براهین عقلی ، و از جمله براهین خداشناسی ، از نظر او بی ارزش می باشند.
2ـ برهان آنسلم همانگونه که از اسمش پیداست ، توسّط آنسلم قدّیس ارائه شده که کشیشی مسیحی بود. کانت نه تنها این برهان را قبول ندارد ، بلکه آن را مورد نقد قرار داده است. برهانی که خود کانت ارائه نموده ، برهان اخلاقی کانت نام گرفته که بر اساس یافته های عقل عملی می باشد.
3ـ برهان آنسلم چنین می باشد:
خدا یعنی کاملترین موجودی که قابل تصوّر می باشد به نحوی که کاملتر از او قابل فرض نیست.
حال اگر چنین موجودی وجود نداشته باشد (معدوم باشد) ، هر موجودی از او کاملتر خواهد بود. و این خلاف فرض است ؛ چون فرض شده که خدا کاملترین موجود قابل تصوّر می باشد. بنا بر این ، از بطلان تالی ، اثبات مقدّم نتیجه گرفته می شود.
این برهان با اشکالات فراوانی از طرف اهل نظر مواجه شده که در کتب مربوطه به آن پرداخته شده است. در این باره مراجعه فرمایید به کتاب « تبیین براهین اثبات خدا » ، تالیف آیة الله جوادی آملی ، مقدمه ششم (ص52) و فصل ششم (ص191) ؛ در این فصل ، نقد کانت بر برهان آنسلم نیز آمده است.
در مقدّمه هفتم (ص58) و فصل یازدهم (ص269) برهان اخلاقی کانت نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
نظرات شما عزیزان: